Hier volgt een door en door modern raadsel: wat verbindt de batterij in je smartphone met een dode yak die in een Tibetaanse rivier drijft? Het antwoord is lithium – het reactieve alkalimetaal dat onze telefoons, tablets, laptops en elektrische auto’s van stroom voorziet.
In mei 2016 gooiden honderden demonstranten dode vissen op straat in Tagong, een stad aan de oostelijke rand van het Tibetaanse plateau. Ze hadden ze geplukt uit het water van de Liqi-rivier, waar een giftig chemisch lek van de Ganzizhou Rongda Lithiummijn een ravage had aangericht in het lokale ecosysteem.
Minder goed voor het milieu dan gedacht
Er zijn foto’s van massa’s dode vissen aan het oppervlak van de beek. Sommige ooggetuigen hebben kadavers van koeien en jaks gezien die stroomafwaarts dreven, dood door het drinken van besmet water. Het was het derde incident van dien aard in zeven jaar tijd in een gebied waar de mijnbouw sterk is toegenomen, onder meer door BYD, ‘s werelds grootste leverancier van lithium-ionbatterijen voor smartphones en elektrische auto’s.
Na het tweede incident, in 2013, sloten de autoriteiten de mijn, maar toen die in april 2016 weer openging, begonnen de vissen opnieuw te sterven.
Lithium-ionbatterijen zijn een cruciaal onderdeel van de inspanningen om de planeet schoner te maken. De batterij van een Tesla Model S bevat ongeveer 12 kilogram lithium, terwijl netopslagoplossingen die hernieuwbare energie helpen balanceren, veel meer nodig zouden hebben.
De vraag naar lithium neemt exponentieel toe, en de prijs ervan is tussen 2016 en 2018 verdubbeld. Volgens adviesbureau Cairn Energy Research Advisors zal de lithium-ion-industrie naar verwachting groeien van een jaarlijkse productie van 100 gigawattuur (GWh) in 2017, tot bijna 800 GWh in 2027.
Nieuwe inzichten
William Adams, hoofd onderzoek bij Metal Bulletin, zegt dat de huidige piek in de vraag kan worden teruggevoerd op 2015, toen de Chinese regering in haar 13e vijfjarenplan een enorme stimulans voor elektrische voertuigen aankondigde. Dat heeft geleid tot een enorme toename van het aantal projecten om lithium te winnen, en er zitten er “nog honderden in de pijplijn”, zegt Adams.
Maar er is een probleem. Terwijl de wereld zich inspant om fossiele brandstoffen te vervangen door schone energie, kan het milieueffect van het vinden van al het lithium dat nodig is om die transformatie mogelijk te maken, op zichzelf al een serieus probleem worden.
“Een van de grootste milieuproblemen, veroorzaakt door onze eindeloze honger naar de nieuwste en slimste apparaten, is een groeiende mineralencrisis, met name de mineralen die nodig zijn om onze batterijen te maken”, zegt Christina Valimaki, analist bij Elsevier.
